غدیر از زبان صاحب غدیر امیر مومنان امام علی ابن ابیطالب (ع)

بسم الله الرحمن الرحیم . ((یا أَیُّها الرَّسُولُ بلِّ ما انزل إلیکَ مِنْ ربک وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رسالته وَالله یَعْصِمُکَ مِنَ الناس 0سوره مائده ))

الحمد لله الذی جعلنی من المتمسکین بولایت امیرالمومنین

 (علی ابن ابیطالب) و

  الائمه المعصومنین علیهم السلام  

ضمن عرض تبریک یوم الله غدیر ، روز ابلاغ ولایت و سزپرستی مولانا امام علی علیه السلام به رهبری و امامت مسلمین بعد از رسول خدا  (ص) وعده داده بودم در باره غدیر مطالبی را برای درج در وبسایت های : ((در انتظار او)) ، (( او خواهد آمد شک نکنید )) ، ((غدیر – عاشورا – انتظار )) ، (( جهان در انتظار امام مهدی (عج) است)) و ((عاشقان ایران اسلامی)) آماده وآن را به پیشگاه مقدس وارث غدیر و علاقه مندان و غدیر باوران عاشورئی منتظر، تقدیم  نمایم ، تا هم اجرای دستور پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم را  نموده باشم

( که رساندن پیام غدیر نه برای حاضران در غدیر بلکه پیام غدیر برای همه تاریخ است و بر تمامی مسلمانان فرض است )  وهم درترویج فرهنگ غدیر  شرکت نمایم ، باشد که مورد رضایت خالق سبحان گردد و توشه ای برای ذخیره یوم الحساب . در این اندیشه بودم ، که توفیق مطالعه خطبه تاریخی امام علی علیه السلام در مورد غدیر نصیبم شد ، خوشتر آن دیدم که از زبان صاحب غدیر پیام غدیر را در سال پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم بیاورم ، دیدم که  که هیچ قلم وبیانی جز بیان صاحب ولایت غدیر و وارثان غدیر گویای اهمیت غدیر نیست .بنا بر این از این منبع : اشعری ، علی اکبر ، پیام غدیر ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، 1382 خطبه امام علی علیه السلام را نقل می نمایم که ترجمه خطبه از استاد : محمدرضا حکیمی است .

در طول دوره خلافت علی علیه السلام یک بار عید غدیر با روز جمعه تفارن یافت .

امام علیه السلام در آن روز خطبه بسیار مهمی در باره غدیر ایراد کردند که به سبب اهمیت و ارتباط با ((پیام غدیر )) تقدیم میداریم :

ترجمه : خداوند را سپاس که ، سپاس را در عین بی نیازی از سپاسگزاران ، وسیله ای ساخت برای اذعان خلق به پروردگاری او ، وسبب افزونی رحمت را ، وراهی روشن ، آن کس را که فضل بیشتر اورا خواهان باشد . ومن گواهی می دهم که جز الله معبودی نیست . اوست یگانه و بی نیاز . و نیز گواهی می دهم که محمد بنده اوست و فرستاده او .در ازل به علم خویش ، او را از میان خلق ها همه بر گزید و در میان پیامبران نیز مرتبه ای والا بخشید ، تا از سوی خداوند امر و نهی کند . خداوند در رساندن احکام خود ، محمد را به جای خویش قرار داد ؛ زیرا خداوند خود به چشمها دیده نشود ، و به خاطره ها در نگنجد ، ودر لایه های پیچیده گمانها و پندارهای انسان جای نگیرد.

آری خدائی نیست جز همان الله ملک جبّار .

خداوند اعتراف به نبوت محمد را با اعتراف به الهیّت خود مقرون ساخت واورا به چنان اکرامی ویژه کرد که یکی دیگر از خلق بدان پایه نخواهد رسید . محمد نیز شایسته این ویژگی و عنایت بود ، چه او خود را ویژه خداوند کرده بود و حبیب خدا بود . آری آن کس که هر لحظه به گونه ای باشد ، به این ویژگی نرسد . و ان که دستخوش هر گمانی گردد به مرتبه محبت حق ، نائل آمدن نتواند .

خداوند فرمود که او بر او درود فرستیم ، تا گرامی داشتِ بیشتر او باشد ، و هم سببی که در خواستِ درود فرستنده به اجابت رسد . اکنون خدای بر او درود فزستد و از این بیشتر تکریم کند و تشریف بخشد و بزرگی افزاید ، تا آن جا که عظمتش پایان یافتن نشناسدو تا جاودان هماره بر جای باشد .

آن گاه خداوند ، پس از محمد ، از میان خلق ، تنی چند را ویژه خویش ساخت . این ویژگان را در پرتو اعتلای محمد اعتلا بخشید ، و رتبت محمد بدیشان سپرد . تا داعیانی باشند راستین که خلق را به سوی خدای خوانند و مردمان را خدا شناسی آموزند .از این دسته ، در هر قرنی و زمانی ، کسی هست . خداوند اینان را در ازل بیافرید ، به صورت انواری زبان به ستایش او گشوده ، و شکر و تمجید  او در دلشان افتاده .آن گاه ایشان را حجتهای خویش کرد بر هر کس که به ربوبیت خدا خستو است و به عبودیت خویش معترف .

خداوند ، این ویژگان را به هنگام آفرینش دیگر آفریده ها حاضر داشت ، و تا آن جا که خود خواست کار را به ایشان سپرد و ایشان را ترجمان خواست و مشیّت خویش قرارداد و زبان اراده خود ساخت .

اما با  این همه ایشان بندگان اویند ، بندگانی که بی دستور او سخن نگویند و همواره به فرمان او روند .خداوند خود چگونگی و احوال ایشان را نیک میداند .ایشان برای کسی آمرزش نخواهند ، مگر آن که خدای پسندد. هیچ گاه دل از بیم خدای فارغ ندارند . همهِ  احکام اورا به جای آورند و سنّت الهی را پیروی کنند . از حدود خدائی در نگذرند و او را فرمان برند . خداوند {گذشته از این راهنمایان ، از جهت دیگر نیز } خلق را در تاریکی و بیراهی نهشت و نابینا و ناشنوا  رها نکرد ، چرا که به آنان عقل داد .آنرا در وجودشان بیامیخت و در کالبدشان بنهاد و در جانشان استوار ساخت .  نیروی حواس را خدمتکار عقل کرد ودر گوش و چشم و درون جای داد . بدینسان حجت را گریبانگیر همه کرد و راه روشن را به همه نمود . او با قدرت خویش به مردمان زبان گویا داد ، تا یافته های حس و اندیشه را باز توانند گفت . پس از این باید بگویم ، ای جماعت مومنان ، خدای _عزوجل _ در این روز برای شما دو عید فراهم کرد ، دو عید بزرگ سترگ که یکی ازاین دو ، جز به آن دیگری استوار نتواند بود . این چنین کرد تا نیکی را در حقِّ تان به اتمام رساند و از راه درست آگاهتان کند ، ودر پی روشندلانی تان برد .از پرتو هدایت او فروغ یافته ، و راهسپارتان سازد به راه روشن دین خود ، و فراوان بر سرتان ریزد از نعمتهای خویش .

بدین روی ، جمعه را روزاجتماع قرارداد و همه را به شرکت کردن در آن فراخواند ، تا آنچه در روزهای هفته کرده اید ، تطهیر پذیرد و کژی و کاستیهایی که در کار و کسبتان روا داشته اید ، جمعه به جمعه ، به هنجار آید و تصحیح شود . هم در این روز است یادکردِ مومنان یکدیگر را ، و هم پدیدارشدن بیم پرهیزگاران از خداوند ؛ ودر این روز است که خداوند ، پاداش کردار نیکوکاران را چندین برابر دیگر روزها دهد . اما کار به اینجا تمام نشود . مگر آن که هر چه را فرموده است به جای آرید ، و از آنچه نهی کرده است دست بکشید ، و برای کارهایی که به تاکید امر کرده است فروتنانه کمر اطاعت بندید .اکنون بدانید ، که اعتقاد به توحید پذیرفته نیست ، مگر با اعتراف به نبوت محمد صلی الله علیه و آله و هیچ اعتقادی و عملی قبول نیست ، مگر با قبول ولایت و سرپرستی آن کس که خداوند خود اورا ولیّ و سرپرست قرارداده است . وآئین طاعت خدا بهنجار نخواهد بود ، مگر چنگ در زنید به توفیق و نگهداشت خدائی ، ونگه داشت آنان که اهل ولایت اویند ؛ یعنی کسانی که در روز دوح ( غدیر ) در باره آنان آیت فرستاد و اراده خویش در حق بندگان خواص و گزیدگان خود اظهار داشت و پیامبر را فرمود تا ابلاغ کند و گمراهان و منافقان را به چیزی نشمرد . و خود ضمانت کرد که اورا از بدِ ایشان نگاه دارد .

بدینگونه وبا اشاره (به نگه داشت پیامبر از بَدِ بداندیشان ) درون آنانرا که ریب اندر بودند نمایان ساخت ، و از باطن آن کسان که راه ارتداد می سپردند ، پرده افکند . این جا بود که هم مومن وهم منافق ، آنچه را باید بدانند دانستند . سپس آنکس که بی پروا بود و لاابالی ، از حق روی گردانید . و آن کس که پابرجا بود و استوار ، بر پذیرفتن حق پای فشرد . و این جا بود که جهالت پیشگی منافقان و خیره سریِ نا به فرمانان فزونی گرفت .و یس دندان بر دندان فشردند و دست بر دست زدند . یکی سخنی گفت ، یکی بانگی کرد . وآن کس که نابه فرمانی پیشه ساخته بود بر همان سر بایستاد. ودر این میان ، گروهی نیز اعتراف کردند ، اما نه از تهِ دل و نه از سرِ ایمان ، چنان که گروهی دیگر اعتراف کردند هم به زبان و هم از جان .بدین سان ، خداوند دین خویش را کامل کرد . و با کامل کردن دین چشم پیامبر و مومنان و تابعان او را روشن ساخت . و این همان

 ( واقعه غدیر ) بود که برخی تان خود شاهد آن بودید و به برخی دیگرتان خبر آن رسید . و یدین واقعه ، آن وعده نیکوی خداوند به شکیبایان در پیوست .و پرداخته های فرعون و هامان و قارون و سپاه اینان و تختگاهشان را تباه و ویران کرد .اما گروهی گمراه بر جای ماندند که درتباه ساختن کار مردمان هیچ فرونگذارند . اینان را نیز خداوند در همان جایگاه خود فرو خواهد گرفت و آثارشان را نابود خواهد ساخت و نشانه هایشان را محو خواهد کرد و از آن پس ، دلهایشان را از دریغ و درد خواهد آکند . و به گروهی ملحقشان خواهد فرمود ، که دستان ایشان باز هِشت و کالبد ایشان نیرومند ساخت و توانایی شان داد ، تا بدان جاکه {به سوی اختیار و سوء استفاده از مواهب الهی } دین خدا را دگرگون کردند و احکام او را باژگونه ساختند . و بس زودا - امّا به هنگام – خداوند بر دشمنان خویش پیروز گردد. و خدا لطیف است و خبیر .

{ لازم نبود این اندازه سخن بگویم ، چه } اندکتر از این نیز ابلاغ را بسنده بود . اکنون ای مردمان ، مشمول رحمت خدا باشید ، در آنچه خداوند شما را بدان فرا خواند و ترغیب کرده است یکی بیندیشید ، و به سوی دین او روی آورید و راه او بسپرید . راه های پراکندهء دیگر در پیش مگیرید تا از راه خدا باز نمانید .

همانا امروز ، روزی بس بزرگ است .

در این روز ، گشایش در رسید ، ودر این روز منزلت آن کسان که شایسته بودند بلندی گرفت و برهان خدا روشن گشت .

-         آری –  

امروز، روز روشن کردن حق است و از مقام پاک – رهبرمعصوم – به صراحت و(( نص )) سخن گفتن .

امروز ، روز کامل شذن دین است .

امروز ، روز عهد و پیمان است .

امروز ، روز گواهی و گواهان است .

امروز ، روز نمایاندن بنیادهای نفاق و انکار است .

امروز ، روز بیان حقایق ایمان است .

امروز ، روز راندن شیطان است .

امروز ، روز موعود فیصله دادن حق است .

امروز ، روز فراموش گشته بلندگرایان است .

امروز ، روز راه نشان دادن و ارشاد است .

امروز ، روز آزمودن مردمان است .

امروز ، روز رهنمونی به رهنمایان است .

امروز ، روز اشکار ساختن مقاصد پوشیده و زمینه سازیها و تمجیدهای دیگران است .

امروز ، روز نصّ – تصریح – بر شخص است ؛ یعنی آنان که ویژه اند رهبری را .

امام در آن روز همواره می گفت : امروز ... امروز ... تا اینکه فرمود :

اکنون ، در اعمالتان مراقب خدای – عزّو جلّ – باشید  ، و از او بپرهیزید ، و با او مکرمکنید و از راه فریب در میائید . با اعتقاد به توحید و یگانگی خداوند و با اطاعت آن کس که شما را به اطاعت او امر کرده است به خدا تقرّب جوئید . راه گمراهی مسپرید و از پی آنان که گمراه شدندو دیگران را گمراه کردند مروید . خدای عزیز ، گروهی را نکوهیده است ودر کتاب خویش – ازقول آنان – چنین فرموده است : ((ما مهتران و بزرگان خویش را اطاعت کردیم و ایشان گمراهمان کردند . روردگار ما ، عذاب ایشان را دوچندان کن و بر ایشان لعنتی بزرگ فرست )).

نیز فرموده است :

(( وآن گاه که در دوزخ مشاجره کنند )) ، (( پَس روان به آنان که استکبار کردند و بزرگی فروختند گویند : ما پیرو شما بودیم ، آیا اکنون می توانید اندکی از این عذاب را از ما بردارید؟ آن گردنکشان گویند: اگر ما به راه خدا رفته بودیم شما را نیز به راه می بردیم )).

اکنون ، آیا می دانید که این استکبار – که در قرآن آمده است – چیست ؟ استکبار ترک اطاعت آن کس – امام – است که خداوند امر به اطاعت او کرده است ، وگردن فرازی است در برابر آن کس که خداوند پیروی او را خواسته است . در قرآن از این گونه سرگذشت مستکبران بسیار آمده است . اگر آدمی در این گونه آیات ژرف بیندیشد ، بیگمان او را از راه بد باز دارد و اندرز دهد .

ای مومنان ، بدانید که خدای – عزوجل – فرموده است : (( خداوند آن کسان را دوست می دارد که در راه او می جنگند ، با صفهای چونان بناهای استوار در هم پیوسته )) . آیا می دانید مقصود از : در راه او ( فی سبیله ) چیست و راه خدا کیست و صراطُ الله و سبیلُ الله چه کسی است ؟

منم صراط خدا ، که هرکس آن را نپیماید (از او اطاعت نکند ) در چاه گمراهی فرو افتد .

منم راه خدا ، که پس از پیامبر مرا نصب کرده و نشان داده است .

منم ، قسیم بهشت و دوذخ .

منم ، حجّت خدا ، هم بر بد کاران و هم بر نیکوکاران .

یکی از غنودن در غفلت بخیزید ، و پیش از فرا رسیدن اجل عمل کنید ، وبرای دست یافتن به آمرزش پروردگار بر یکدیگر پیشی گیرید ، پیش از آن که – رستاخیزشود – و با رویی برافرازنده درون بهشت و برون آن دوزخ . آنگاه بانگ کنید و بانگ تان نشنوند و غریو بر کشید و غریوتان به هیچ نگیرند . (به خود آیید) پیش از آن که فریاد بخواهید و کسی به فریادتان نرسد . شتاب کنید در طاعت ، پیش از گذشتن فرصت ، {مپتدارید که فرا رسیدن روزِ پاداش بس دور است ، بلکه همین حال } چنین است که گویی هادم لذّات (تباه کننده خوشیها = مرگ ) در رسیده است ، دیگر نه گریزگاهِ نجاتی هست و نه دورشدگاهِ خلاصی .

این مجمع اکنون به پایان می رسد و شما همگی روانهء خانه های خویش می شوید . بروید – خدا بر شما رحمت فرستد – و بر خانوادهء خود فراخ گیرید . به برادران خود نیکی کنید . خداوند را بر این نعمت که شما را بخشیده است سپاس گزارید . متحد شوید تا خدا کمکتان کند . نیکوئی کنید تا خدا دوستی تان را پایدار دارد .از نعمتهای خدا داد یکدیگر را هدیه فرستید . خداوند در این روز ، چندین برابر دیگر عیدها پاداش دهد . این گونه پاداشی را جز در این روز ( غدیر) دیگر نخواهید یافت . نیکوئی کردن در این روز ، مال را بسیار کند و عمر را دراز . مهربانی کردن ، باعث رحمت خدا شود و مهربانی او . در این روز به برادران و خاندان از مالِ خداداده ببخشید ، هر اندازه که بتوانید .

همواره چهره خندان دارید .چون به یکدیگررسید ، شادمانگی کنید ، و خدا را بر نعمتهایش سپاس دارید .بروید و به آنان که امیدشان به شماست نیکی بسیار کنید . در خورد و خوراک خود و زیر دستانتان یکسان باشید .این یکسانی و مساوات را تا جائی که توانایی دارید عملی سازید ، که پاداش یک درهم در این روز ، صدهزار درهم است . و برکت به دست خدا است .روزهء این روز را نیز خداوند مستحب قرارداده است و در برابر آن ، پاداشی بس بزرگ نهاده . اما اگر کسی در این روز ، نیاز برادران خود را بر آوزد – پیش از تمنا و درخواست – و با میل و رغبت خوبی کند ، پاداش او چنان آن کس باشد که این روز را روزه داشته است و شب آن را با عبادت به بامداد رسانیده . و هرکس دراین روز به روزه داری افطاری دهد ، چنان است که گوئی دسته دسته مردم را افطاری داده است ... همین که به یکدیگر رسیدید ، همراه سلام ، مصافحه کنید ، و نعمتی را که در این روز نصیبتان شده است به یکدیگر تبریک گوئید . باید این سخنان را آن که بود و شنید به آن که نبود و نشنید ، برسانید . باید توانگران به سراغ مستمندان روند و قدرتمندان به دنبال ضعیفان . پیامبر – که درود خدا بر او و و آلش باد – مرا به این چیزها امر کرده است .(مستدرک نهج البلاغه ؛ مجموع مختار من کلام مولانا امیر المومنین علی (ع) ، الهادی ، کاشف الغطا ، بیروت : دارالاندلس ، 1404 ق .)